ประเภทของศาสนา2
2. ศาสนาแบ่งตามลักษณะเผ่าพันธ์ แบ่งออกได้ 3 กลุ่ม คือ

2.1 กลุ่มอารยัน 4 ศาสนา คือ ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ศาสนาเชน พุทธศาสนาและศาสนาสิกข์

2.2 กลุ่มมองโกล 3 ศาสนา คือ ศาสนาเต๋า ศาสนาขงจื้อ และศาสนาชินโต

2.3 กลุ่มเซเมติก 4 ศาสนา คือ ศาสนาโซโรฮัสเตอร์ ศาสนายิว ศาสนาคริสต์และศาสนาอิสลาม

3. ศาสนาแบ่งตามตามลำดับแห่งวิวัฒนาการของศาสนา แบ่งออกได้ 2 ประเภท คือ

3.1 ศาสนาธรรมชาติ (Natural Religion) คือศาสนาที่นับถือธรรมชาติมีความรู้สึกสำนึกว่าในธรรมชาติ เช่น แม่น้ำ ภูเขา ป่าไม้ เป็นต้น มีวิญญาณสิงอยู่จึงแสดงความเคารพนับถือด้วยการเซ่นสรวง สังเวย เป็นต้น การที่มนุษย์ได้เห็นปรากฎการณ์ต่าง ๆ ทางธรรมชาติได้เอาความรู้สึกสามัญของมนุษย์เข้าจับจนทำให้เกิดความเชื่อว่าทุกอย่างต้องมีผู้สร้างในธรรมชาตินั้นมีส่อิงศักดิ์สิทธิ์อยู่เหนือธรรมชาติคอยควบคุมอยู่ซึ่งเป็นการแสดงออกของศาสนาดั้งเดิมและเป็นขั้นแรกที่มนุษย์แสดงออกซึ่งความสำนึกเกี่ยวกับสิ่งที่เหนือธรรมชาติ

3.2 ศาสนาองค์กร (Organized Religion) ศาสนาประเภทนี้เป็นศาสนาที่มีวิวัฒนาการมาโดยลำดับเป็นศาสนาที่มีการจัดรูปแบบ มีการควบคุมให้เป็นระบบจนถึงกับก่อตั้งเป็นสถาบันขึ้นบางครั้งเรียกว่าศาสนาทางสังคม (Associative Religion) อันมีการจัดระบบความเชื่อสนองสังคม ซึ่งในการจัดนั้นได้คำนึงถึงความเหมาะสมแก่สภาวะสังคมแต่ละสังคมเป็นหลักโดยก่อเป็นรูปสถาบันทางศาสนาขึ้นอันเป็นเหตุให้สาสนาประเภทนี้มีระบบยิ่งขึ้นและมีความมั่นคงถาวรในสังคมสืบมามีระบบและรูปแบบของตัวเอง เช่น ศาสนายิว ศาสนาคริสต์ ศาสนาอิสลาม ศาสนาฮินดู และพุทธศาสนา เป็นต้น

4. ตามประเภทของผู้นับถือศาสนา แบ่งได้ 3 ประเภท

4.1 ศาสนาเผ่า (Tribal Religion) คือศาสนาของชนเผ่าใดเผ่าหนึ่งเป็นความเชื่อของกลุ่มชนในเผ่า เช่น ศาสนาโบราณของเผ่าต่าง ๆ ซึ่งอาจพัฒนาเป็นศาสนาชาติ เช่น ศาสนา

ฮินดู เชน ยูดาย ชินโต และศาสนาขงจื้อเป็นต้น เพราะมีการนับถือเฉพาะในชาติใดชาติหนึ่ง เช่น ศาสนาฮินดูมีนับถือกันในเฉพาะประเทศอินเดีย ศาสนาโซโรฮัสเตอร์นับถือเฉพาะชนเผ่าเปอร์เซีย ศาสนายูดายนับถือกันในเฉพาะในหมู่ชาวอิสราเอล ศาสนาชินโตนับถือกันเฉพาะญี่ปุ่น

และศาสนาขงจื้อนับถือกันเฉพาะในหมู่ชาวจีน

4.2 ศาสนาโลก (World Religion) คือศาสนาที่มีผู้นับถือกระจายอยู่ทั่วโลกไม่ได้จำกัดอยู่เฉพาะบุคคลกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง ณ ที่ใดที่หนึ่ง เช่น พุทธศาสนา ศาสนาคริสต์ และศาสนาอิสลาม เรียกอีกอย่างว่าศาสนาสากล

4.3 ศาสนากลุ่ม (Segmental Religion) คือศาสนาที่เกิดจากศาสนาใหญ่ ๆ หรือนิกายย่อยของศาสนาสากลซึ่งเกิดจากสาเหตุความกดดันทางสังคม เช่น การเหยียดสีผิว สิทธิทางกฎหมาย ความไม่เท่าเทียมกัน เป็นต้น กลุ่มบุคคลที่เสียเปรียบทางสังคมมีควมประสงค์ที่จะแก้ปัญหาเหล่านี้และธำรงไว้ซึ่งวัฒนธรรมของตน จึงฟื้นฟูลัทธิทางศาสนาและระบบทางสังคมให้เป็นของตัวเองขึ้นมาใหม่จะรวบรวมผู้คนที่เห็นด้วยทำการเผยแพร่ศาสนาและวัฒนธรรมของตนในต่างแดน เช่น กลุ่มชาวพุทธในอินโดนีเซีย กลุ่มมุสลิมดำในอเมริกา กลุ่มโซโรฮัสเตอร์ในอินเดีย กลุ่มฮินดูในอาฟริกาใต้ เป็นต้น โดยอาศัยศาสนาเป็นพลังชี้นำ