การเป็นเพื่อนที่ดีของเพื่อน

ความหมายของเพื่อน เพื่อนคือ ผู้ที่รักใครชอบพอกัน แล้วกระทำความดีต่อกัน เพื่อให้อยู่ร่วมกันได้ ไม่เลือกเพศวัย ความรู้ ชาติ ศาสนา ผู้ร่วมธุระ ผู้อยู่ในสภาพ ลักษณะเดียวกัน

มิตร คือ เพื่อนผู้รักใคร่คุ้นเคยกัน ผู้มีไมตรีเยื่อใยต่อกัน

สหาย คือ ผู้มาด้วยกันไปด้วยกัน กระทำร่วมกัน

กัลยานิมิตร คือ เพื่อนที่ดี มิตรที่ดีงาม

เพื่อนที่ดี คือ ผู้ที่สามารถอยู่ร่วมกันได้ด้วยความสุขสวัสดี

ประเภทของเพื่อน

เพื่อนบ้าน เพื่อนเล่น เพื่อนเที่ยว เพื่อนรู้จักกัน เพื่อนแท้ เพื่อนร่วมสถาบัน เพื่อนสนิท เพื่อนเทียม

สรุปแล้ว เหลือแค่ ๒ อย่างคือ เพื่อนแท้ และเพื่อนเทียม

คนที่จะคบหา ( มิตรแท้-มิตรเทียม )

การคบเพื่อนเป็นสิ่งสำคัญ มีผลต่อความเจริญก้าวหน้า และความเสื่อมของชีวิตอย่างมาก จึงควรทราบหลักธรรมเกี่ยวกับเรื่องมิตรที่เป็นข้อสำคัญๆไว้ ในที่นี้จะแสดงเรื่องคนที่ควรคบ คนที่ไม่ควรคบ และหลักปฎิบัติต่อกันระหว่างมิตรสหาย ดังต่อไปนี้.-

1. มิตรเทียม พึงรู้จักมิตรเทียม หรือศัตรูผู้มาในร่างของมิตร

(มิตรปฎิรูป) 4 ประการดังนี้

1.1. คนปอกลอก ขนเอาของเพื่อนไปฝ่ายเดียว (ทรชน) มีลักษณะ 4 ประการ

คิดเอาแต่ได้ฝ่ายเดียว

ยอมเสียน้อย จึงมาช่วยทำกิจของเพื่อน

ตัวมีภัย จึงมาช่วยทำกิจของเพื่อน

คบเพื่อน เพราะเห็นแก่ประโยชน์

1.2. คนดีแต่พูด (วจีบรม) มีลักษณะ 4 ประการ

ดีแต่ยกของหมดแล้วปราศรัย

ดีแต่อ้างของยังไม่มีมาปราศรัย

สงเคราะห์ด้วยสิ่งที่หาประโยชน์มิได้

เมื่อเพื่อนมีกิจ อ้างแต่เหตุขัดข้อง

1.3 คนหัวประจบ (อนุปิยภาณี) มีลักษณะ 4 ประการ

จะทำชั่วก็เออออ

จะทำดีก็เออออ

ต่อหน้าสรรเสริญ

ลับหลังนินทา

1.4 คนชวนฉิบหาย (อปายสหาย) มีลักษณะ 4 ประการ

คอยเป็นเพื่อนดื่มน้ำ

คอนเป็นเพื่อนเที่ยวกลางคืน

คอยเป็นเพื่อนเที่ยวดูการเล่น

คอยเป็นเพื่อนไปเล่นการพนัน

2. มิตรแท้ พึงรู้จักมิตรแท้ หรือมิตรด้วยใจจริง (สมุหมิตร) 4 ประการ

2.1 มิตรอุปการะ (อุปการ) มีลักษณะ 4 ประการ

เพื่อนประมาท ช่วยรักษาเพื่อน

เพื่อนประมาท ช่วยรักษาทรัพย์สินของเพื่อน

เมื่อมีภัย เป็นที่พึ่งพำนักได้

มีกิจจำเป็น ช่วยออกทรัพย์ให้เกินกว่าที่ออกปาก

2.2 มิตรร่วมสุขร่วมทุกข์ (สมานสุขทุกข์) มีลักษณะ 4 ประการ

บอกความลับแก่เพื่อน

รักษาความลับของเพื่อน

มีภัยอันตรายไม่ละทิ้ง

แม้ชีวิตก็สละให้ได้

2.3 มิตรแนะนำประโยชน์ (อัตถักขายี) มีลักษณะ 4 ประการ

จะทำชั่วเสียหาย คอยห้ามปรามไว้

แนะนำสนับสนุนให้ตั้งอยู่ในความดี

ให้ได้ฟังได้รู้สิ่งที่ไม่เคยได้รู้ได้ฟัง

บอกทางสุขทางสวรรค์ให้

2.4 มิตรมีใจรัก (อนุกัมปี) มีลักษณะ 4 ประการ

เพื่อนมีทุกข์ พลอยไม่สบายใจ (ทุกข์ๆด้วย)

เพื่อนมีสุข พลอยแช่มชื่นยินดี (สุข ๆ ด้วย)

เขาติเตียนเพื่อน ช่วยยับยั้งแก้ให้

เขาสรรเสริญเพื่อน ช่วยพูดเสริมสนับสนุน

3. มิตรต่อมิตร พึงสงเคราะห์อนุเคราะห์กัน ตามหลักปฎิบัติในฐานะที่เป็นเสมือน ทิศเบื้องซ้าย ดังนี้.-

3.1 พึงปฎิบัติต่อมิตรสหาย ดังนี้

เผื่อแผ่แบ่งปัน

พูดจามีน้ำใจ

ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน

มีตนเสมอ ร่วมสุขร่วมทุกข์ด้วย

ซื่อสัตย์จริงใจ

3.2 มิตรสหายอนุเคราะห์ตอบดังนี้

เมื่อเพื่อนประมาท ช่วยรักษาป้องกัน

เมื่อเพื่อนประมาท ช่วยรักษาทรัพย์สมบัติของเพื่อน

ในคราวมีภัย เป็นที่พึ่งได้

ไม่ละทิ้งในยามทุกข์ยาก

นับถือตลอดถึงวงศ์ญาติของมิตร