แห่พระสุพรรณบัตรและจุดเทียนชัย

วันที่ 4 พฤษภาคม 2493 เวลา 10.00 เจ้าพนักงานอาลักษณ์เชิญพระสุพรรณบัตร พร้อมด้วยดวงพระราชสมภพ และพระราชลัญจกรประจำรัชกาล ออกจาก พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม มาขึ้นพระราชยานกงที่เกยพลับพลาเปลื้องเครื่อง ประตูหลังวัดพระศรีรัตนศาสดาราม มีกระบวนเครื่องสูง กลองชะนะและคู่แห่ แห่ไปตามถนนหน้าศาลาสหทัย เลี้ยวตามถนนจักรีจรัณย์เข้าประตูพิมานไชยศรี ไปตามถนนอมรวิถี ถึงหน้าประตูสนามราชกิจ แล้วเชิญไปประดิษฐาน ณ พระแท่นมณฑลในพระที่นั่งไพศาลทักษิณ

เวลา 18.00 น. สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงเครื่องเต็มยศจอมพลทหารบก ประดับราชอิสริยาภรณ์มหาจักรีบรมราชวงศ์ พร้อมด้วยสมเด็จพระราชินี ทรงรถยนต์พระที่นั่งเสด็จจากพระตำหนักจิตรลดาฯ มายังพระบรมมหาราชวัง เสด็จลงทรงพระราชดำเนินเข้าพระทวารเทเวศร์รักษา ณ ชาลาพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย หม่อมราชวงศ์เทวาธิราช ป. มาลากุล สมุหพระราชพิธี กราบบังคมทูลเบิกผู้จัดหาช้างมาน้อมเกล้าฯ ถวาย

สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชปฏิสันถารแล้ว เสด็จพระราชดำเนินเข้าสู่พระที่นั่งอมรินทร์วินิจฉัย ทรงจุดธูปเทียนถวายนมัสการพระรัตนตรัย แล้วประทับพระราชอาสน์ พระยารามราชภักดี ปลัดกระทรวงมหาดไทย กราบบังคมทูลเบิกทายาทผู้สืบสกุลพระยาเมือง ข้าหลวงตรวจการกระทรวงมหาดไทย ข้าหลวงประจำจังหวัดเข้าเฝ้าทูลละอองธุลลีพระบาท คือ

พลตรี เจ้าราชบุตร ผู้สืบสกุลเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่
เจ้าเพ็ชรคีรี (ไทย ณ ลำปาง) ผู้สืบสกุลเจ้าผู้ครองนครลำปาง
เจ้าพงศ์ธาดา ณ ลำพูน ผู้สืบสกุลเจ้าผู้ครองนครลำพูน
เจ้าราชบุตร ผู้สืบสกุลเจ้าผู้ครองนครน่าน
พระพิพิธภักดี ผู้สืบสกุลพระยาเมืองปัตตานี สายที่ 2
ตนกูมะ บินกูปูเต๊ะ ผู้สืบสกุลพระยาเมืองปัตตานี สายที่ 1
ตนกูตึงเงาะ ผู้สืบสกุลพระยาเมืองนราธิวาส
ตนกูอับดุลเลาะรงโซะ ผู้สืบสกุลพระยาเมืองยะลา
ตนกูอิบบราฮิม บินตนกูอหมัด ผู้สืบสกุลพระยาเมืองสตูล สายที่ 1
กูฮาหมัด บิบตำมะหงง ผู้สืบสกุลพระยาเมืองสตูล สายที่ 2
ข้าหลวงตรวจการกระทรวงมหาดไทย ภาค 5, 4, 3, 2, 1 ตามลำดับ
ข้าหลวงประจำจังหวัด เชียงใหม่ ปัตตานี น่าน ลำพูน ยะลา นราธิวาส สตูล ตามลำดับ
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชปฏิสันถารแล้ว ปลัดกระทรวงมหาดไทยนำทายาทผู้สืบสกุล เจ้าผู้ครองนครทายาทผู้สืบสกุลพระยาเมือง และข้าราชการกระทรวงมหาดไทยออกจากที่เฝ้า
พระดุลยพากย์สุวมัณฑ์ ปลัดกระทรวงยุติธรรม นำข้าหลวงยุติธรรมประจำภาคทั้ง 5 ภาค เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชปฏิสันถารแล้ว ปลัดกระทรวงยุติธรรม นำข้าหลวงยุติธรรมออกจากที่เฝ้า
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงจุดเทียนชนวนพระราชทาน พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าธานีนิวัต เพื่อทรงนำไปจุดเครื่องนมัสการ บูชาพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร แล้วสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงจุดเทียนพระมหามงคลและเทียนเท่าพระองค์
เวลา 18.20 น. เสด็จขึ้นพระที่นั่งไพศาลทักษิณ ทางพระทวารเทวราชมเหศวร์ ชาวพนักงานประโดมสังข์ แตร และดุริยางค์
สังฆการีอาราธนาพระสงฆ์ทรงสมณศักดิ์ 30 รูป มีสมเด็จพระสังฆราชเป็นประธาน ขึ้นสู่พระที่นั่งไพศาลทักษิณ ทางประตูสนามราชกิจ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงจุดเทียนเครื่องนมัสการพระรัตนตรัย สมเด็จพระสังฆราชถวายศีล
ถึงอุดมมหามงคลฤกษ์ เวลา 18.50 น. สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงจุดเทียนทองชนวน ทรงตั้งพระราชสัตยาธิษฐาน แล้วถวายเทียนทองชนวนนั้นแด่สมเด็จพระสังฆราช สมเด็จพระสังฆราชเสด็จไปจุดเทียนชัยที่ในพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย พระสงฆ์ทั้งนั้นเจริญมงคลคาถาจุดเทียนชัย ชาวพนักงานประโคมฆ้องชัย สังข์ บัณเฑาะว์ แตรและดุริยางค์ เมื่อสมเด็จพระสังฆราชจุดเทียนชัยแล้ว สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงจุดเทียนชนวนให้มหาดเล็กพร้อมด้วยธูปเงิน เทียนทอง ดอกไม้ ไปบูชา พระมหาเศวตฉัตร 5 แห่ง คือ

พระมหาเศวตฉัตรในพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย
พระมหาเศวตฉัตรในพระที่นั่งไพศาลทักษิณ
พระมหาเศวตฉัตรในพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท
พระมหาเศวตฉัตรในพระที่นั่งอนันตสมาคม
พระมหาเศวตฉัตรในพระที่นั่งดุสิตมหาประสาท
และปูชนียสถาน สำคัญอีก 13 แห่งคือ
พระสยามเทวาในพระที่นั่งไพศาลทักษิณ
พระบรมรูปรัชกาลที่ 1 ทรงเครื่องต้นที่ห้องภูษามาลา
เทวสถานพระอิศวร เทวสถานพระนารายณ์ เทวสถานพระคเณศร์ เทวรูป ณ หอเชือก พระหลักเมือง พระเสื้อเมือง พระกาฬชัยศรี พระเพลิง พระเจตคุปต์ เทวรูป ณ หอแก้วพระภูมิ และเทวรูป ณ ตึกดิน

สมเด็จพระสังฆราชกลับไปขึ้นนั่งอาสนะในพระที่นั่งไพศาลทักษิณ พระศาสนโสภณ (จวน อุฎฐายี) วัดมกุฎกษัตริยาราม อ่านประกาศการพระราชพิธีบรมราชภิเษก จบเล้วพระสงฆ์ในพระที่นั่งไพศาลทักษิณ 30 รูป และในพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัยอีก 45 รูป เจริญพระพุทธมนต์พระราชพิธีบรมราชาภิเษก พระครูวามเทพมุนี พราหมณ์พิธีถวายน้ำมหาสังข์ พราหมณ์เป่าสังข์แล้วถวายใบสมิต คือใบมะม่วง 25 ใบ ได้แก่ ภยันตราย ใบทอง 32 ใบ ได้แก่อุปัทวันตราย ใบตะขบ 56 ใบ ได้แก่ โรคันตราย สำหรับทรงปัดพระองค์
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงรับและทรงปัด แล้วพระครูวามเทพมุนีรับพระราชทานกลับไปกระทำพิธีศาสตร์ปุณยา ชุบโหมเพลิงยังที่ทำพิธีพราหมณ์
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรง จุดเทียนมหามงคล เทียนเท่าพระองค์ ธูปเทียนบูชาพระสยามเทวาธิราช บูชาพระแท่นอัฐทิศ
บูชาพระที่นั่งภัทรบิฐ
เจ้าพนักงานสังฆการีนิมนต์ พระสงฆ์ทรงสมณศักดิ์ ชั้นพระราชาคณะจำนวน 5 รูป ขึ้นนั่งยังอาสนบนพระแท่นบรรทม ในพระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน

สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จขึ้นพระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน เสด็จประทับในห้องพระบรรทม ทรงจุดธูปเทียนเครื่อนมัสการพระรัตนตรัย แล้วประทับพระราชอาสน์ห้องกลาง ทรงพระมหามงคล และทรงสดับ พระสงฆ์ 5 รูป เจริญพระพุทธมนต์ พระราชพิธีเฉลิมพระราชมณเทียร จบแล้วทรงเปลื้องพระมหามงคล เสด็จไปประทับพระที่นั่งไพศาลทักษิณ พระสงฆ์ถวายบังคมลา
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จออกพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย ทรงจุดธูปเทียนบูชาธรรมที่พระแท่น สวดภาณวาร พระสงฆ์ราชาคณะนั่งปรกและสวดภาณวารต่อไปตลอดคืน เสด็จพระราชดำเนินกลับ
พราหมณ์พิธีเริ่มต้นทำพิธีตั้งแต่ตอนบ่ายวันนี้เป็นต้นไป จนกว่าจะเสด็จการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พิธีที่ทำที่ศาลาสหทัย มีดังนี้ พราหมร์บูชาเทวดาประจำทิศทั้ง 8 บูชาดาวนพเคราะห์ บูชากูณฑ์ โหมกูณฑ์ โหมใบสมิต ซึ่งทรงปัดแล้วในกูณฑ์ บูชาสัปตพิสฤกษ์ (นักษัตร 27 ดวง) สวดถวายพระพรชัยมงคล ตลอดจนขอพรให้ประชาชนพลเมืองอยู่เย็นเป็นสุข ฝนตกต้องตามฤดูกาล ข้าวปลาอาหารบริบูรณ์ ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บทั้งปวง