ธรรมกับเด็ก

ความอลเวง ชุลมุนวุ่นวายมาก สำหรับเด็กนักเรียชั้นประถมในโรงเรยนแห่งหนึ่งที่จังหวัดอุบลราชธานีได้เกิดขึ้นเป็นประจำ ข้าพเจ้าก็เป็นคนหนึ่งที่จะต้องชุลมุนกับเพื่อนนักเรียนด้วยกัน คือต่างคนต่างหาทางออกเพื่อจะพากันหนีโรงเรียน เพราะกลัวคำประกาศว่า “ นักเรียนทุกคน ต้องไปฟังเทศน์ที่พระอุโบสถ ถ้าใครไม่ไปจะถูกทำโทษ” พวกเราพากันกลัวจริงๆ เรื่องการไปฟังเทศน์ โดยต้องไปนั่งมิให้เคลื่อนไหวตลอดระยะเวลาเป็นชั่วโมงๆ และเป็นกาอึดอัดในใจที่บอกไม่ถูกเลย ผิดกันกับไปเที่ยววิ่งเล่นตามประสาเด็กๆ แม้จะกี่ชั่วโมงก็ดูไม่มีการอึดอัดอะไร

เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นที่วัดสุปัฏตนาราม ขณะนั้นข้าพเจ้าได้เรียนหนังสือชั้นประถมอยู่ในโรงเรียนแห่งนี้ ในวันนี้ก็เหมืนอกับวันพระอื่นๆ คือครูปุ่นเป็นครูประจำชั้น ได้ประกาศว่า “ นักเรียนทุกคน ต้องพากันไปฟังเทศน์ที่อุโบสถ ถ้าใครไม่ไปจะถูกทำโทษ” ในวันนี้ก็มีน้อยคนที่จะหนีไปได้ เพราะครูปุ่นแกตาไว คอยจับตามองดูว่าจะมีนักเรียนคนไหนที่หนีฟังเทศน์ย้าง ถ้าหากแกจับได้แกจะเฆี่ยนด้วยไม้ นักเรียนทุกคนในชั้นของแกพากันหวาดเสียวมาก ในเมื่อแกจับนักเนรียนที่หนีการฟังเทศน์มาหวดด้วยหวาย พวกเราจึงไม่ใครมีใครขนาดการไปฟังเทศน์เหมือนชั้นอื่นๆ

เป็นเวลาบ่ายโมงขชองทุกๆวันพระ ครูปุ่นแกจะเป็นผู้นำหน้าพาพวกเราเดินเข้าแถวันเข้าไปในอุโบสถเพื่อฟังะรรมเทศนา วันนี้ขณะที่ครูปุ่นพาพวกเราไปนั้น นักเรียนทุกคนต่างสงบเสงี่ยมเรียบร้อยเดินเขาไปอย่างระมัดระวัง เมื่อเข้าไปภายในอุโบสถ ครูปุ่นก็เป็นหัวหน้าจุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย แล้วก็นำสวดมนต์ พวกเราก็สวดมนต์ตามครูด้วยกันทุกคน เสร็จแลืวก็อาราธนาศีล พวกเราก็รับศีลจากพระกันทุกคน บ้างก็รับได้บ้างก็รับไม่ได้ เสร็จแล้วพระก็เริ่มแสดงพระธรรมเทศนา พวกเราต่างคนต่างเริ่มกระวนกระวายมีการพลิกไปพลิกมาด้วยิริยาท่าทางต่างๆ

ฟังแล้วเหมือนไม่ได้ฟังเพราะคลายกับน้ำรดหัวสาก แต่สำคัญอย่างนึ่งคือพวกเราต้องชำเลืองไปดูที่คุณครูปุ่นครูประจำชั้นของพวกเรา ดูแล้วเห็นแก่นั่งนิ่งสำรวมมิใยที่นักเรียนทั้งหมดจะทำอย่างไร กตั้งใจฟังเอาจริงๆ ทำให้พวกเราเกรงกันขึ้นมากมาย พระท่านก็แสดงธรรมไปเรื่อย และพวกเราก็ไม่ทราบเหมือนกันว่าพระท่านเทศน์อะไร เราก็นึกแต่คำพูดของครูปุ่นว่าไปฟังเทศน์เอาบุญ เราก็คิดว่าจะเอาบุญกันเทานั้น

แต่ว่าตัวของพ้าพเจ้าเองได้ไปฟังเทศน์เช่นนี้หลายครั้ง มีอยู่วันหนึ่ง พระท่านเทศน์ว่า “ คนเรามานี้เกิดมาจากกรรมใครทำกรรมดีก็จะมาเกิดที่ดีมีความสุข ใครทำกรรมชั่วไปเกิดในสิ่งที่ไม่มดีมีความทุกข์” ธรรมข้อนี้เกิดติดใจและเข้าสู่ห้วงหัวใจจดจแม่นยำไม่มีลืมจนกระทั้งบัดนี้ ซึ่ทงทำให้กลัวบาปขึ้นมามากทีเดียว พอผู้ปกครองใช้ให้ไปทำบาปบางประการ ก็นึกถึงเทศน์ข้อนี้อยู่เสมอทำให้เกิดความละอายใจ

นี้แหละข้าพเจ้าคิดว่า การแสดงธรรมให้แก่เด้ก แม้จะเป็นการแสดงเหมือนกับไม่ได้ผลแต่ก็ต้องได้ผลเมื่ออาศัยหลายครังหลายหนเข้าธรรมนี้จะเข้าสู่หัวใจของเด้ก จึงเป็นอันได้ความว่า ให้พยายามพร่ำสอนธรรมให้เด้กเป็นนิจ เด็กมันจะฟังหรือทำเหมือนไม่ฟัง ก็ย่าไปคิดว่าท้อใจมันจะมีสักวันหรือสักครั้งที่จะฝังเข้าสู่ใจเด็ก และหากเป็นเช่นนั้นก็จะฝังลึกจนถึงวันตาย